Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM); sağlığa yönelik risklerden birey ve toplumu korumak, sağlıklı hayat tarzını teşvik etmek, birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek ve bu hizmetlere ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla kurulan çok amaçlı yapılardır. SHM’ler, toplum sağlığı merkezine bağlı ek hizmet birimi olarak faaliyet göstermektedir.

Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın ilk aşamasında birinci basamak sağlık hizmetlerinin sunumu için Aile Hekimliği Türkiye Modeli geliştirilerek 81 ilin tamamında hayata geçirildi. Yeni dönemde ise aile sağlığı merkezleri ve toplum sağlığı merkezlerinin sunmuş olduğu birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek, bu hizmetlere ulaşımı kolaylaştırmak, sağlığa yönelik risklerden birey ve toplumu korumak ve sağlıklı hayat tarzını teşvik etmek amacıyla Sağlıklı Hayat Merkezleri faaliyete geçirildi.

“HASTALIĞA DEĞİL, SAĞLIĞA YATIRIM YAPMAK” anlayışını önemseyen Bakanlığımız, Sağlıklı Hayat Merkez­leriyle; ülke genelinde aile hekimliği hizmetlerini desteklemeyi ve güçlendirmeyi (sağlık danışmanlığı, röntgen, laboratuvar gibi), birinci basamakta hekimlik dışı sağlık hizmetlerine (diyetisyenlik hizmetleri, psiko-sosyal destek hizmetleri, fizyoterapi, çocuk gelişimine yönelik hizmetleri gibi) erişimi kolaylaştı­rarak hastaneye yığılmanın önüne geçmeyi, sigara ve benzeri zararlı maddelerin yol açtığı sağlık riskleri ve tehditleri ile mücadele etmeyi; hâlihazırda sağlık beslenme ve hareketli yaşam programı çerçevesinde yürütülen hatalı beslenme alışkanlıkları ve obezite ile mücadele etmeyi; toplumun yaşam kalitesini yük­seltecek alışkanlıkları kazandırmayı amaçlamaktadır.

Sağlıklı Hayat Merkezlerinde; risk faktörleriyle mücadele, beslenme danışmanlığı, psiko-sosyal danışmanlık, ağız ve diş sağlığı, enjeksiyon hizmetleri, kadın ve üreme sağlığı, okul sağlığı, kanser erken teşhis ve tarama ve eğitim, sigara bırakma danışmanlığı, uyuşturucu kullanan kişi ve yakını için danışmanlık, enfeksiyon hastalıklarının kontrolü, bulaşıcı olmayan hastalıkların yönetimi ve gereksinimlere göre Bakanlığımız tarafından belirlenecek diğer hizmetler bütüncül bir anlayışla, ilgili mevzuatlar doğrultusunda sunulmalıdır. Gereksinim duyulan alanlarda laboratuvar ve görüntüleme alt yapıları oluşturularak halka ve personele yönelik sağlık eğitimleri gerçekleştirilmelidir. Hareketli yaşam ve doğru beslenmede iyi uygulama örnekleri gösterilmeli, sağlık okuryazarlığının arttırılmasına ve sağlığın geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Sağlıklı Hayat Merkezi hizmet birimlerinde hizmet gereklilikleri doğrultusunda eğitim görmüş personelin çalıştırılması esastır.

Sağlıklı Hayat Merkezlerinde hizmete erişimi ve koordinasyonu, protokollerle yürütülen planlı sağlık hizmetlerine vatandaşın uyumunu ve planlı sağlık hizmetlerinin verimliliğini artırmak amacı ile “Vaka Koordinatörü” nün görev yapması planlanmıştır. SHM’deki vaka koordinatörü ile tüm planlı sağlık aktivitelerinin yönetimi yapılacak ve hasta katılımı artırılacaktır.

Sağlıklı Hayat Merkezlerinde görev yapacak Vaka Koordinatörü tercihen tıbbi sekreter, mümkün olmadığı durumlarda ise SHM sorumlu hekimi tarafından belirlenen bir sağlık personeli (Hekim, Diş hekimi, Ebe, Hemşire, Sağlık Memuru, Sosyal Çalışmacı, Diyetisyen, Çocuk Gelişimci, Psikolog) vaka koordinatörü olarak görevlendirilir.

Vaka koordinatörünün görev ve sorumlulukları arasında Aile Hekimleri ile koordinasyonu sağlamak, hasta ile görüşerek randevuları almak, randevulardan önce hatırlatma yapmak, randevularını kaçıran hastalarla görüşerek yeni randevu almak, sağlıklı hayat merkezinin tanıtımını yapmak vb. bulunmaktadır.

Sağlıklı Hayat Merkezlerinde merkezin fiziksel yapısı da göz önünde bulundurularak fonksiyonel olarak bulunması öngörülen hizmetler aşağıda yer almaktadır.